John Szwed - Cosmic Scholar; The Life And Times Of Harry Smith

In het boek Paper Airplanes staan foto's van de 251 bewaard gebleven papieren vliegtuigjes uit de collectie van Harry Smith. Foto's van vliegtuigjes gevouwen van boodschappenlijstjes, folders, tekeningen, brieven of gewoon een wit vel papier. Vliegtuigjes met een scherpe punt of juist een platte neus. Vliegtuigjes met brede vleugels of juist smalle vleugels. Op ieder vliegtuigje staat een datum en een plaats geschreven zodat achteraf nog duidelijk is waar en wanneer het vliegtuigje werd gevonden. 

251 vliegtuigjes waarvoor Harry Smith zich bukte om het van de stoep op te pakken, rende om een door de lucht glijdend vliegtuigje te pakken te krijgen, de straat op rende om het vliegtuigje te grijpen voor het werd platgereden door een aanstormende taxi.

251 papieren vliegtuigjes lijkt veel, maar het is slechts een fractie van de vliegtuigjes die Harry Smith verzamelde. Het overgrote deel van zijn verzameling vliegtuigjes is tijdens een verhuizen, een uit huis plaatsing of een volgende verhuizing verdwenen. 

Het is een uitermate fascinerende verzameling, die 251 papieren vliegtuigjes. Nog fascinerender is de man die ze verzamelde: Harry Smith.

Die vliegtuigjes komen kort voorbij in de 400 pagina's dikke biografie Cosmic Scholar (2023) die John Szwed over Harry Smith schreef.

Antropoloog, schilder, filmmaker, musicoloog, occultist en rare snuiter Harry Smith (1923 - 1991) wordt vandaag vooral herinnerd als de samensteller van The Anthology Of American Folk Music, een zes elpees tellende verzameling opnamen uit de periode 1926 - 1933 welke een enorme impact heeft gehad op de folk-revival van begin jaren zestig.

Cosmic Scholar; The Life And Times Of Harry Smith laat zien dat Smith veel meer was dan de man achter The Anthology. Hij verzamelde naast 78 toeren platen bijvoorbeeld - zoals ik hierboven al schreef - papieren vliegtuigjes, hij maakte opnamen van straatgeluiden en kon avond aan avond naast Thelonious Monk op het podium van de Five Spot zitten, op zoek naar patronen in het spel van de jazzpianist. Daar, zittend naast de pianospelende Monk, ontmoette hij voor het eerst de dichter Allen Ginsberg. 

Ginsberg nam Harry Smith - toen die laatste weer eens verlegen zat om een verblijfplaats & geld - in huis, een actie van medemenselijkheid waar hij snel spijt van zou krijgen, aldus Szwed in Cosmic Scholar. In het boek Photographs (1990) staat een schitterende, in januari 1985 door Allen Ginsberg genomen foto van Harry Smith die melk inschenkt. Met een knipoog naar Smiths interesse in alchemie schreef Ginsberg onder het portret van Harry Smith '... transforming milk into milk'.

Er is een schitterend verhaal - ooit in Dylan-fanzine The Telegraph gepubliceerd en nu ook opgenomen in Cosmic Scholar - over Bob Dylans bijna ontmoeting met Harry Smith.

In 1985 bezocht Bob Dylan Allen Ginsberg om hem zijn nieuwe album Empire Burlesque te laten horen. Toen Bob Dylan hoorde dat Harry Smith op een kamertje in het appartement van Ginsberg woonde, hoopte hij op een ontmoeting. Ondanks aandringen van Ginsberg weigerde Smith om de deur van zijn kamer open te doen.

Binnen de Dylan-wereld is dit inmiddels een bekend verhaal. Het aardige van Cosmic Scholar is dat John Szwed niet alleen weet te vertellen dat tijdens de Grammy-uitreiking in 1991 Bob Dylan opnieuw op een ontmoeting aandrong en Harry Smith wederom weigerde, maar ook geeft hij - in de woorden van Smith - een reden voor het weigeren Dylan te ontmoeten.

Bovenstaande is slechts één voorbeeld van de vele anecdotes die John Szwed heeft weten op te tekenen voor zijn biografie van Harry Smith. Voor wie geïnteresseerd is in The Anthology Of American Folk Music, The Beat Generation, antropologie, underground film, Bob Dylan en natuurlijk vooral Harry Smith, is Cosmic Scholar van John Szwed een absolute aanrader.