yowza yowza
muziek, tekst, soms wat Dylan & de rest
seven-inch #1
dode vlieg
vinyl & karakter
Adrian Mitchell & Adrian Henri en het poëtische protest tegen de oorlog in Vietnam
Als ik Wikipedia mag geloven, las de Engelse dichter Adrian Mitchell zijn 'To Whom It May Concern' voor het eerst voor publiek in 1964. Dat publiek bestond uit tegen nucleaire wapens protesterende mannen en vrouwen. Trafalgar Square, Londen op Paaszondag 29 maart 1964, om precies te zijn. Datzelfde jaar verscheen Poems, Mitchells eerste dichtbundel, maar in dit boek is 'To Whom It May Concern' niet opgenomen. Het is wel te vinden in Mitchells tweede bundel, Out Loud, dat vier jaar later verscheen.
Zes coupletten telt 'To Whom It May Concern'. Ieder couplet begint met twee regels waarna de steeds terugkerende regels
Tell me lies about Vietnam
volgen. Het aantal terugkerende regels wordt per couplet met één nieuwe regel - een directe reactie op de eerst twee regels in ieder couplet - aangevuld, beginnend met So. Zo luiden bijvoorbeeld de regels in het derde couplet:
Stick my legs in plaster
Tell me lies about Vietnam
'To Whom It May Concern' is een reactie op de televisiebeelden van de oorlog in Vietnam en daarmee een protest tegen deze oorlog. Zoals boven geschreven is 'To Whom It May Concern' te vinden in Out Loud, voor wie het wil lezen, maar wie de boodschap echt tot zich wil laten doordringen doet er beter aan te luisteren naar een dit gedicht voordragende Adrian Mitchell. Er zijn - voor zover ik weet - geen opnamen gemaakt tijdens die Paaszondag in 1964, maar wel een ruim jaar later tijdens de poëzielezing in de Royal Albert Hall - The International Poetry Incarnation op 11 juni 1965 waar Mitchell zijn 'To Whom It May Concern' voorlas:
The International Poetry Incarnation ademt, zo blijkt uit de film Wholly Communion die Peter Whitehead van dit evenement maakte, al iets van de losbandigheid die de tweede helft van de jaren zestig kenmerkt. Dit poëziefestival wordt vaak aangemerkt als de start van de Britse Underground-scene. Interessant daarbij is het publiek op die junidag in 1965. Veel jongeren die hoorbaar hun (on-)genoegen lieten horen als reactie op de voordragende dichters. Deze dag kenmerken als poëziefestival-met-rock-'n'-roll-allures is mogelijk wat overdreven, maar niet veel.
Het is gek, de Vietnamoorlog was reeds lang voorbij toen ik oud genoeg was om me bewust te zijn van fenomenen als oorlog en ellende en moord en doodslag, en toch kan ik niet naar 'To Whom It May Concern' luisteren zonder geraakt te worden. Zo rond de derde keer dat ik Adrian Mitchell de regel 'Tell me lies about Vietnam' hoor voordragen krijg ik een brok in mijn keel en zodra het daverende applaus van het publiek losbarst aan het eind van het gedicht, heb ik de tranen in mijn ogen staan.
Ik heb me afgevraagd waarom de Britse dichter Adrian Henri niet, net als Adrian Mitchell, voorlas tijdens The International Poetry Incarnation in de Royal Albert Hall in Londen. Zijn poëzie had prima gepast in het programma van dit festival. De reden van Henri's afwezigheid is waarschijnlijk vrij simpel: werk van hem werd pas enkele jaren na het festival in boekvorm gepubliceerd, eerst in 1967 enkele gedichten in de bloemlezing The Mersey Sound en in 1968 in zijn debuutbundel Tonight At Noon.
In Tonight At Noon staat het gedicht 'Batpoem', een gedicht dat is opgedragen aan onder andere Bob Kane. Die opdracht verraadt al dat 'Batpoem' geen gedicht is over vleermuizen, maar over Batman. Kane is immers de bedenker van deze comicbook-held. Henri heeft iets met Batman, zo maakte hij - Henri was niet alleen dichter, maar ook beeldend kunstenaar - in 1967 de collage Batcomposition waarin meerdere figuren uit de Batman-comics verwerkt zijn (zie het boek Adrian Henri Total Artist).
'Batpoem' is een gedicht met een knipoog en met dit knipooggedicht protesteert Henri, net als Adrian Mitchell met zijn 'To Whom It May Concern', tegen de oorlog in Vietnam:
Batman
Help us drop that BatNapalm
Batman
Help us bomb those jungle towns
Spreading pain and death around
Coke 'n' Candy wins them round
Batman
En net als bij Mitchells 'To Whom It May Concern', komt 'Batpoem' van Adrian Henri meer tot z'n recht wanneer het gehoord wordt, dan wanneer het in stilte wordt gelezen. Voor zover ik weet is er geen opname waarop Henri zijn 'Batpoem' voorleest, maar er is wel een opname waarop hij 'Batpoem' zingt.
In 1968 verscheen het album The Amazing Adventures Of The Liverpool Scene. De band The Liverpool Scene bestaat uit zangers, gitaristen Mike Hart en Andy Roberts, bassist Percy Jones, drummer Brian Dobson, dichter en tenorsaxofonist Mike Evans en dichter Adrian Henri. Op dit album is de song 'Batpoem' te vinden, gezongen door Adrian Henri. De muziek voor deze song is gebaseerd op de herkenningstune van de Batman-televisieserie uit 1966 waarmee de knipoog in deze (protest-)song wordt benadrukt. De versie van 'Batpoem' zoals die te horen is op The Amazing Adventures Of The Liverpool Scene kan hier beluisterd worden. Voor de tekst, zie hier.
In februari 1969 trad Liverpool Scene op voor de camera's van de Britse buis. Een van de songs die ze brachten, is 'Batpoem' en hoewel het intro van de song veranderd is en Henri de tekst heeft aangevuld met een lofzang op zijn favoriete voetbalclub, zijn het beelden om van te smullen:
Waar het protest tegen de oorlog in Vietnam in 'To Whom It May Concern' van Adrian Mitchell ontroert, werkt dat protest in 'Batpoem' van Adrian Henri en zijn The Liverpool Scene eerder op mijn lachspieren. Ik weet niet welke van de twee als protest effectiever is. 'To Whom It May Concern' emotioneert en laat me hoofdschuddend achter terwijl ik na het horen van 'Batpoem' de song nog een keer wil horen, en nog een keer. 'To Whom It May Concern' grijpt me in het moment terwijl 'Batpoem' dagenlang blijft na sudderen.
De vraag welke van de twee protesten effectiever is, is eigenlijk ook helemaal niet interessant. Veel interessanter is dat deze twee Britse dichters, Adrian Mitchell en Adrian Henri, een gedicht van eigen hand sterker hebben gemaakt door deze van de pagina naar de microfoon te tillen. Het protest is beide gedichten wordt hierdoor beter gehoord, zo lijkt het. Want hoe sterk beide gedichten op papier ook zijn, ze komen pas echt tot leven als ze mij toegezongen worden.
De eendagsvlieg zonder de hit
Gisteren stuitte ik op de EP Garance van de Franse band Godzilla Et Accélérateur. Niet dat ik ooit van deze band had gehoord, maar de hoes fascineerde en de prijs was alleszins redelijk. Bovendien, zo leerde Discogs, is deze EP het enige dat van Godzilla Et Accélérateur is verschenen. De EP leverde geen hit op, voor zover ik heb kunnen nagaan. Een eendagsvlieg zonder hits & dus raakte ik gefascineerd.
Mary Jo in Frankfort
De Dylanwereld is in rep en roer. De reden is een tweet op Bob Dylans twitteraccount (tegenwoordig X-account, maar X is een naam van niks. Ik houd het bij Twitter.) Dat account wordt zelden gebruikt en de geplaatste tweets zijn eigenlijk altijd zakelijk: aankondigingen van nieuwe releases e.d.
Maar nu is er een andere tweet, vandaar die rep en roer.
'Wie is Mary Jo?' is momenteel de meest gehoorde vraag in Dylanville.
Ik zal de mensen maar niet langer in spanning houden. Ik ben Mary Jo. Het probleem is alleen dat ik niks in mijn agenda heb staan over een afspraak in Frankfort, Kentucky.
Bob Dylan - The 1974 Live Recordings
What the career of Bob Dylan teaches is that if you develop the mystique of a great rock star then you can easily ride out any rocky stages or rough patches in your career. (David Hepworth in Uncommon People)
In de eerste twee maanden van 1974 trok Bob Dylan - na acht jaar niet meer op tournee geweest te zijn - langs concertpodia om in een moordend tempo veertig concerten te geven in Amerika en Canada. En net als acht jaar eerder was het The Band die hem begeleidde. Afgelopen vrijdag verscheen de 27 cd's tellende boxset The 1974 Live Recordings, een 431 songs tellend overzicht van Bob Dylans 1974-tournee.Het is, zonder een stuk van romanlengte te schrijven, onmogelijk om een boxset van 27 cd's recht te doen in een recensie. Geen roman hier, hooguit wat eerste indrukken na het horen van slechts een deel van de cd's in The 1974 Live Recordings.
Is er voldoende reden om jubelend richting platenzaak te rennen om The 1974 Live Recordings aan te schaffen, of is het gebodene onvoldoende om de toch niet geringe, maar alleszins redelijke geldelijke investering te doen? Om die vraag te kunnen beantwoorden, is meer informatie nodig, lijkt mij.
Het eerste dat de potentiële koper van The 1974 Live Recordings moet weten is dat deze boxset niet een uitgebreide editie van Before The Flood, het album vol concertopnamen van deze tournee, is. Op Before The Flood hoort men songs van verschillende concerten die samen de indruk moeten wekken één concert van begin tot eind te vormen. Op de 27 cd's van The 1974 Live Recordings krijgt de luisteraar alle bewaard gebleven opnamen van Bob Dylan te horen van 26 concerten. Daar waar Before The Flood op naam staat van zowel Bob Dylan als The Band, is The 1974 Live Recordings een Dylan-release. Van de sets die The Band tijdens deze tournee zonder Dylan speelden is niks terug te vinden op The 1974 Live Recordings. Dat is niet vreemd. De gedachte achter het uitbrengen van deze boxset is niet dat Sony of Bob Dylan of wie dan ook vond dat al deze opnamen gehoord moesten worden. De enige reden waarom Sony uitgerekend nu deze opnamen op de markt brengt, is dat - als Sony dit nu niet doet - op 1 januari de copyrights voor deze opnamen verlopen en als die verlopen kan iedere nitwit met een behoefte aan snel geld verdienen deze opnamen op de markt gooien. Zie daar de reden dat alle bewaard gebleven opnamen van tournee 1974 in deze box te vinden zijn, maar alleen de Dylan-opnamen. Sony hoeft de copyrights van The Band-opnamen niet te beschermen.
Het eerste dat opvalt is hoe matig Bob Dylan en the Band op elkaar ingespeeld waren toen ze op 3 januari 1974 aan deze gezamenlijke tournee begonnen. En laten we eerlijk zijn: The Band was al een tijdje over haar hoogtepunt heen toen ze aan tour '74 begonnen, terwijl Bob Dylan op het punt stond om zichzelf wederom opnieuw uit te vinden. Dat contrast - vergane glorie versus nieuw elan - is hoorbaar op deze boxset. Opvallend is dan ook hoezeer een nummer als 'Like A Rolling Stone' - een song die ze acht jaar eerder toch regelmatig samen speelden - tijdens de eerste paar concerten de mist ingaat. Met name in het samen spelen is naarmate je verder komt in de boxset ontwikkeling te horen. Gedurende tournee lijken de leden van The Band wat van het oude spelplezier terug te vinden. The 1974 Live Recordings is dus allereerst als een geschiedschrijving, als bewijs van ontwikkeling interessant.
Hoewel er op The 1974 Live Recordings veel herhaling is te ontdekken, songs die tijdens meerdere, of zelfs bijna elk concert gespeeld werden, zijn er op deze boxset meer dan genoeg songs te vinden die niet hun weg vonden naar Before The Flood, zoals bijvoorbeeld touropener 'Hero Blues', 'Leopard-Skin Pill-Box Hat' (!), 'Maggie's Farm' en 'Just Like Tom Thumb's Blues', om er eens vier te noemen die al op de eerste twee cd's voorbij komen. Dit is de eerste van de drie voornaamste redenen om The 1974 Live Recordings te kopen.
De tweede reden is de soloset die Bob Dylan avond aan avond speelde. Want hoewel tournee 1974 vooral bekend staat als de tournee van Bob Dylan & The Band, is het toch vaak Dylans soloset die tijdens deze tour het hoogtepunt vormt. Een soloset waarin hij continu lijkt te switchen tussen de voortvarende geldingsdrang van de Dylan/Band-songs tijdens deze tour en de latere ingetogenheid van de sessies voor Blood On The Tracks. Een soloset waarin de ene song concert na concert lijkt terug te komen en andere songs slechts één of enkele keren de revue passeren.
De derde reden is dat The 1974 Live Recordings de eerste concertopnamen bevat van de songs van het dan net verschenen Planet Waves. 'Tough Mama', (Planet Waves-outtake) 'Nobody 'Cept You', 'Forever Young', 'Something There Is About You' en 'Wedding Song', ze komen allemaal voorbij.
Hecht niet te veel waarde aan bovenstaande, want wie ben ik nou eenmaal? Bovendien heb ik nog lang niet alles gehoord van The 1974 Live Recordings, dus hoe waardevol is mijn oordeel? Dat gezegd hebbende, denk ik niet dat The 1974 Live Recordings iets is voor de passerende muziekliefhebber, voor de man of vrouw die wel 'wat met Bob Dylan heeft'. Maar als je - net als ik - uitkijkt naar het beluisteren van drieëntwintig versies van 'It's Alright, Ma (I'm Only Bleeding)', dan is The 1974 Live Recordings voor jou.
trrrrrring
'Hé, met mij. Alles goed?'
'Zeker. Zeg het eens.'